บนพื้นที่ของลาวใต้ ที่เชื่อมต่อกับไทยและกัมพูชา ต้องยอมรับว่า ยังมีสถานที่ท่องเที่ยวใหม่ๆ ไม่คุ้นตาหลงเหลืออีกมากมายเหลือคณานับ ล้วนแล้วแต่มีความสวยงาม บริสุทธิ์ ไม่ว่าจะเป็น ธรรมชาติ วิถีชีวิต ประเพณีและวัฒนธรรมของผู้คนก็มีอัตลักษณ์เฉพาะตัว ตั้งอยู่บนความเรียบง่าย ใสซื่อ และบริสุทธิ์ กลายเป็นเสน่ห์และเป็นจุดขายสำคัญของลาวรวมทั้งกัมพูชา ที่มีแม่น้ำโขงไหลร้อยเรียงเชื่อมต่อกัน
ในแขวงจำปาสัก หรือลาวใต้นั้น เชื่อว่าหลายๆ ท่านคงคุ้นชินกันพอสมควร ทั้ง น้ำตกหลี่ผี คอนพะเพ็ง น้ำตกผาส้วม น้ำตกตาดฟาน น้ำตกตาดเยือง รวมทั้งปราสาทวัดพู แต่ที่มาแรงในช่วงนี้ก็คือ น้ำตกแซป่องไล ที่เพิ่งเปิดสู่สายตาสาธารณชนเมื่อไม่นานมานี้ กลายเป็นสถานที่ท่องเที่ยวในฝันของหลายๆ คน โดยเฉพาะชาวออฟโรดในบ้านเราที่เริ่มเดินทางเข้าไปเยือนมาหขึ้นในช่วงที่ผ่านมา หลังจากทาง Off Road Magazine เคยจัดทริปด้วยจำนวนรถเกือบ 60 คัน เมื่อเดือนพฤษภาคมที่ผ่านมา นับแต่นั้นมาชื่อของแซป่องไลก็ติดลมบนไปโดยปริยาย
จนมีหลายๆ คนเรียกร้องให้มีการจัดทริปย้อนรอย และนั่นทำให้สมาพันธ์ออฟโรดแห่งประเทศไทย ได้รวบรวมสมาชิกประมาณ 10 คัน เดินทางเข้าไปท่องเที่ยวอีกครั้ง โดยการนำทีมของ เค ซี อินโดไชนา ทัวร์ แต่พิเศษตรงที่ครั้งนี้จะขับยาวข้ามพรมแดนของ 3 ประเทศ ไม่ว่าจะเป็น ไทย ลาว เขมร โดยไปท่องเที่ยวที่กัมพูชาก่อน แล้วค่อยๆ ย้อนกลับลงมาเที่ยวต่อที่แขวงจำปาสัก หรือลาวใต้
จากช่องเม็ก อ.สิรินธร จ.อุบลราชธานี ในวันแรกนั้นขบวนรถทั้ง 10 คัน ขับกันแบบยาวๆ ข้ามเขตลาวใต้ โดยผ่านปากเซ ปากซอง อัตบือ เข้าสู่ด่านพรมแดนดงกระลอระยะทางตกราว 180 กิโลเมตร จากนั้นขับฝ่าถนนฝุ่นสลับกับลาดยางในบางช่วง ผ่านเข้าสู่เมืองสะตึงแตรง ก่อนพลบค่ำทั้งหมดก็เดินทางถึงที่พักในเมืองกระแจะที่ตั้งอยู่ริมแม่น้ำโขง รวมระยะทางจากด่านดงกระลอประมาณ 200 กิโลเมตร
ไฮไลท์ของกระแจะแห่งนี้ อยู่ที่การนั่งเรือไปชมปลาโลมาอิราวดี ที่หมู่บ้าน Kampee Sambok Commune ห่างจากตัวเมืองกระแจะไปทางเหนือประมาณ 15 กิโลเมตร โลมาอิราวดีตอนนี้เริ่มหาดูยากมาก ปัจจุบันมีเหลือประมาณ 20 ตัว ลักษณะของโลมาอิรวดีหรือโลมาหัวบาตร จะมีครีบหลังรูปสามเหลี่ยมโค้งมน สีของลำตัวจะเป็นสีน้ำเงินเทาตลอดตัว บริเวณท้องจะมีสีจางลง เป็นสัตว์เลือดอุ่นเลี้ยงลูกด้วยนม มีจมูกอยู่บนหัว จะหายใจก็ต่อเมื่ออยู่ที่ผิวน้ำโดยใช้ปอด ชอบอยู่เป็นฝูงเล็กๆ รวม 6-10 ตัว สามารถอาศัยอยู่ในน้ำจืดและน้ำกร่อยได้ พบแพร่กระจายอยู่ที่อินเดียถึงออสเตรเลีย บังกลาเทศ พม่า ลาว กัมพูชา เวียดนาม มาเลเซีย อินโดนีเซีย ออสเตรเลีย และไทย
ส่วนสถานที่อีกแห่งหนึ่งที่ไม่ควรพลาดหากเดินทางมาเที่ยวกระแจะ นั่นก็คือ วัดเก่าแก่ที่มีเสาสามร้อยต้น ถือเป็นวัดคู่บ้านคู่เมือง ที่มีความสวยงามและเป็นวัดที่คนส่วนใหญ่นับถือมาก
คณะทั้งหมดใช้เวลาท่องเที่ยวราวๆ ครึ่งวันที่เมืองกระแจะ ก่อนจะขับย้อนมาทานอาหารกลางวันที่เมืองสะเต็งแตรง และขับผ่านด่านดงกระลอเข้าสู่ลาวมาท่องเที่ยวกันต่อที่เพื่อสัมผัสความยิ่งใหญ่ของพลังแห่งแม่น้ำโขงที่ก่อเกิดน้ำตกที่ใหญ่ที่สุดในเอเชียอาคเนย์ จนได้รับขนานนามว่า “ไนแอ่งการ่าแห่งเอเชีย” น้ำตกคอนพะเพ็งเป็นน้ำตกที่มีหลายชั้น ตั้งอยู่บนแก่งหินขนาดใหญ่ขวางกั้นเส้นทางการไหลของแม่น้ำโขงทั้งสาย มีลักษณะต่างระดับกันสูงประมาณ 10 เมตร นอกจากนี้น้ำตกคอนพะเพ็งยังเป็นสถานที่อาศัยของสัตว์น้ำหายากหลายชนิด เช่น ปลาค้อคอนพะเพ็ง ที่พบได้ในแถบนี้เท่านั้น และเป็นแหล่งอาศัยของโลมาหัวบาตร หรือ “ปลาข่า” ในภาษาลาว รวมถึงเป็นแหล่งกำเนิดของปลาบึก ซึ่งเป็นปลาหนังน้ำจืดที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลกอีกด้วย เป็นต้น
ครั้นตักตวงความสุขกับสายน้ำอันยิ่งใหญ่แห่งนี้แล้ว ทั้งหมดก็ออกเดินทางไปยังดอนโขงเกาะกลางแม่น้ำโขงที่ใหญ่ที่สุดกว้างประมาณ 8 กิโลเมตร ยาวประมาณ 16 กิโลเมตร เพื่อพักแรมที่โรงแรมปอนอารีน่า ท่ามกลางอากาศที่เย็นสบายริมแม่น้ำโขง
ในวันถัดมาขบวนทั้งหมดก็ออกเดินทางจากดอนโขงมาท่องเที่ยวต่อที่อุทยานบาเจียง ที่ตั้งของน้ำตกตาดผาส้วม สถานที่ท่องเที่ยวสำคัญของลาวใต้ จุดเด่นของน้ำตกตาดผาส้วมคือ สายน้ำที่ไหลผ่านแท่งหินผาขนาดใหญ่ นอกจากนี้ยังมีหมู่บ้านจำลองชนเผ่าที่มีการจำลองเอาวิถีชีวิตของชาวลาวทั้ง 8 ชนเผ่ามาไว้ที่นี่ ภายในหมู่บ้านยังมีพิพิธภัณฑ์ แสดงผลิตภัณฑ์ของชนเผ่าให้ชมเป็นจำนวนมาก ชนเผ่าพื้นเมืองจะนั่งจักสานและประดิษฐ์สินค้าที่นำวัตถุดิบมาจากธรรมชาติ สามารถซื้อหาตามอัธยาศัย
ที่หมายต่อมาก็คือ น้ำตกตาดฟาน น้ำตกขนาดใหญ่และสูงมาก เป็นสถานที่ถ่ายทำจูราสิค พาร์ค ภาคแรก มีอากาศเย็นตลอดปี ปัจจุบันมีบริการโหนสลิง หรือ Zipline ชมน้ำตก นักท่องเที่ยวท่านใดสนใจ สนนราคาก็อยู่ที่ 1,400.-บาท ใช้เวลาประมาณ 20นาที
คืนสุดท้ายของเหล่าสมาชิกที่ลาวใต้ ทั้งหมดเข้าพักแรมที่น้ำตกตาดอีตู้ ใกล้ๆ กับตัวเมืองปากซองที่มีความสูงเหนือระดับน้ำทะเลกว่า 1,600 กว่าเมตร ทำให้เมืองนี้มีอากาศที่หนาวเย็นตลอดทั้งปี เป็นแหล่งเกษตรกรรมของลาวตลอดเส้นทางขึ้นเขาสองข้างทางเต็มด้วยไร่กาแฟอราบิก้า ไร่ชา ทุเรียน สับปะรด และ ดอกไม้นานาพรรณ ผลผลิตทุกอย่างเติบโตได้ดีเพราะบริเวณนี้เป็นเขตภูเขาไฟเก่า
ปิดท้ายทริปนี้ด้วยการเดินทางย้อนรอยเส้นทางเดิม ท่องเที่ยวต่อที่เขตป่าต้นน้ำเซเปี้ยน ในแขวงอัตตะปือ ซึ่งเป็นที่ตั้งของน้ำตกขนาดใหญ่ที่สวยงามมากที่สุดของลาวใต้ถึงสองแห่ง นั่นก็คือ น้ำตกตาดแซพะและน้ำตกแซป่องไล ซึ่งคนส่วนใหญ่เข้าไม่ค่อยถึง เนื่องจากเส้นทางนอกจากจะเป็นผ่านถนนลูกรังและข้ามลำธารทั้งหมด 3 แห่ง ดังนั้นรถที่จะผ่านไปได้จึงต้องเป็นรถขับเคลื่อนสี่ล้อเพียงอย่างเดียว แต่ด้วยความงดงามและอลังการของน้ำตกแล้ว ถือว่าคุ้มค่ามากๆ กับการเดินทางมาเที่ยวชมสถานที่แห่งนี้
โดยเฉพาะน้ำแซป่องไล ที่อยู่ห่างจากตัวน้ำตกตาดแซพะ ไปเพียง 6 กิโลเมตรเท่านั้น จัดเป็นสถานที่ท่องเที่ยวใหม่แกะกล่องของลาวใต้ แม้แต่คนในพื้นที่เองยังไม่ทราบ แซป่องไลเปรียบเสมือนน้ำตกโลกล้านปี สายน้ำที่ไหลกระโจนลงมาตามธารลาวาเก่าของดินแดนปากป่องภูเขาไฟมีลักษณะเป็นรูปสามเหลี่ยมมุมป้านแผ่กระจายเต็มแผ่นผา มีความกว้างมากกว่า 60 เมตร คะเนจากสายตาความสูงของน้ำตกไม่น่าจะต่ำกว่า 20 เมตร แต่ชั้นด้านขวาสุดน่าจะสูงเกือบๆ 30 เมตร ตามโขดผาหน้าน้ำตก ถูกแต่งแต้มด้วยกลุ่มมอสขนาดใหญ่สีเขียวสด ตัดกับสายน้ำสีขาวบริสุทธิ์ และหน้าผาสีดำทะมึน สวยงามลงตัวราวกับสวรรค์ปั้นแต่งน่าจะเป็นน้ำตกที่สวยงามมากที่สุดในลาวอีกแห่งหนึ่ง
ถือเป็นการส่งท้ายทริปที่งดงาม และเต็มไปด้วยความสุข สนุกสนาน และมิตรภาพอันยิ่งใหญ่ ของการเดินทางไกลใน 3 แผ่นดินกับ Unseen Asian Episode II ท่องแดนมหัศจรรย์ 3 แผ่นดิน ไทย-เขมร-ลาว